Xylella fastidiosa
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
• Πρώτη εμφάνιση δεκαετία 1880 σε αμπέλι στην Καλιφόρνια (14.ΟΟΟ ha)
• Πρώτη περιγραφή/καταγραφή 1887 [Pierce’s disease (PD) – αμπέλι]
• Πρώτη απομόνωση το 1978, από αμπέλι ως παθογόνο αίτιο ένα βακτήριο (Davis et al., 1978)
• Πρώτη ταυτοποίηση το 1987 το παθογόνο αίτιο είναι ένα gram – βακτήριο, που αποικίζει τα αγγεία, μεταφέρεται με φορείς, αργής ανάπτυξης, που περιγράφεται, ταυτοποιείται & ονομάζεται Xylella fastidiosa (Wells et al. 1987)
• Μέχρι τη 10ετία του 80, παθογόνο αίτιο θεωρείτο ιός ή RLO
• Από τη 10ετία του 1940 διάφορα τζιτζικάκια αναγνωρίστηκαν ως φορείς (Houston et al. 1947; Severin, 1949)
• Σήμερα 130 χρόνια μετά συνεχίζει να είναι μια σημαντική ασθένεια για την καλλιέργεια του αμπελιού στις ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Τέξας, Φλόριντα)
• Από το 1890 παρόμοια ασθένεια [phony peach disease (PPD)] σε ροδακινιά (Prunus perscica)
• Το 1987 παρατηρήθηκε στη Βραζιλία μια παρόμοια ασθένεια σε εσπεριδοειδή, με γρήγορη διασπορά [citrus variegated chlorosis (CVC) ή citrus X disease ] και το 1993 απομονώθηκε το X. fastidiosa (Chang et al., 1993)
• Μετά το 1987, το X. fastidiosa βρέθηκε σε ευρύ αριθμό καλλιεργούμενων και δασικών με ή χωρίς να προκαλεί συμπτώματα.
• > από 150 ξενιστές
• Πολλά αυτοφυή φυτά, ζιζάνια & δένδρα (συχνά μόνο σε λανθάνουσα μορφή)
• Πρώτη τεκμηριωμένη (?) αναφορά στην Ευρώπη 2013 σε Ελιά – Αμυγδαλιά - Πικροδάφνη
• Το παθογόνο χαρακτηρίζεται από σημαντική γονοτυπική και φαινοτυπική ποικιλομορφία
• Τα στελέχη του βακτηρίου συνήθως ομαδοποιούνται σε υποείδη, με βάση το διαφορετικό εύρος ξενιστών
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για:
• Πρώτη περιγραφή/καταγραφή 1887 [Pierce’s disease (PD) – αμπέλι]
• Πρώτη απομόνωση το 1978, από αμπέλι ως παθογόνο αίτιο ένα βακτήριο (Davis et al., 1978)
• Πρώτη ταυτοποίηση το 1987 το παθογόνο αίτιο είναι ένα gram – βακτήριο, που αποικίζει τα αγγεία, μεταφέρεται με φορείς, αργής ανάπτυξης, που περιγράφεται, ταυτοποιείται & ονομάζεται Xylella fastidiosa (Wells et al. 1987)
• Μέχρι τη 10ετία του 80, παθογόνο αίτιο θεωρείτο ιός ή RLO
• Από τη 10ετία του 1940 διάφορα τζιτζικάκια αναγνωρίστηκαν ως φορείς (Houston et al. 1947; Severin, 1949)
• Σήμερα 130 χρόνια μετά συνεχίζει να είναι μια σημαντική ασθένεια για την καλλιέργεια του αμπελιού στις ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Τέξας, Φλόριντα)
• Από το 1890 παρόμοια ασθένεια [phony peach disease (PPD)] σε ροδακινιά (Prunus perscica)
• Το 1987 παρατηρήθηκε στη Βραζιλία μια παρόμοια ασθένεια σε εσπεριδοειδή, με γρήγορη διασπορά [citrus variegated chlorosis (CVC) ή citrus X disease ] και το 1993 απομονώθηκε το X. fastidiosa (Chang et al., 1993)
• Μετά το 1987, το X. fastidiosa βρέθηκε σε ευρύ αριθμό καλλιεργούμενων και δασικών με ή χωρίς να προκαλεί συμπτώματα.
• > από 150 ξενιστές
• Πολλά αυτοφυή φυτά, ζιζάνια & δένδρα (συχνά μόνο σε λανθάνουσα μορφή)
• Πρώτη τεκμηριωμένη (?) αναφορά στην Ευρώπη 2013 σε Ελιά – Αμυγδαλιά - Πικροδάφνη
• Το παθογόνο χαρακτηρίζεται από σημαντική γονοτυπική και φαινοτυπική ποικιλομορφία
• Τα στελέχη του βακτηρίου συνήθως ομαδοποιούνται σε υποείδη, με βάση το διαφορετικό εύρος ξενιστών
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για:
· Διασυστηματικό παθογόνο.
· Εγκαθίσταται στον αγγειακό ιστό – βιοφίλμ.
· Πολλαπλασιάζεται και κινείται ανοδικά και καθοδικά.
· Προκαλεί δυσλειτουργίες στη διακίνηση και τροφοδοσία του ασθενούς φυτού με νερό και θρεπτικά συστατικά.
· Πολλαπλασιάζεται και κινείται ανοδικά και καθοδικά.
· Προκαλεί δυσλειτουργίες στη διακίνηση και τροφοδοσία του ασθενούς φυτού με νερό και θρεπτικά συστατικά.
Εκδήλωση συμπτωμάτων κλασσικής αδροβακτηρίωσης:
· Χλωρώσεις
· Μάρανση
· Περίκαυμα
· «καψάλισμα», «τσουρούφλισμα» και νέκρωση φύλλων
· Ξήρανση κλαδίσκων και κλάδων
· Καχεξία με μείωση της παραγωγικότητας
· Ξήρανση ολόκληρου του ελαιόδεντρου.
· Χλωρώσεις
· Μάρανση
· Περίκαυμα
· «καψάλισμα», «τσουρούφλισμα» και νέκρωση φύλλων
· Ξήρανση κλαδίσκων και κλάδων
· Καχεξία με μείωση της παραγωγικότητας
· Ξήρανση ολόκληρου του ελαιόδεντρου.
Τα συμπτώματα αυτά συχνά συνδέονται ή συγχέονται & με την έλλειψη νερού – ξηρασία, με την παρουσία άλλων φυτοπαθογόνων (Verticillium, Fomitiporia, Phoma κ.ά.) αλλά και με την τοξικότητα από άλατα ή ζημιές από ζιζανιοκτόνα
Xylella fastidiosa
ΣΤΗΝ ΕΛΙΑ · νεκρώσεις φύλλων,
· ξηράνσεις κλαδίσκων και κλάδων,
· καχεξία,
· χλώρωση,
· μάρανση,
· μείωση της παραγωγής και
· σταδιακά ξήρανση ολοκλήρου του δένδρου.
· ξηράνσεις κλαδίσκων και κλάδων,
· καχεξία,
· χλώρωση,
· μάρανση,
· μείωση της παραγωγής και
· σταδιακά ξήρανση ολοκλήρου του δένδρου.
Xylella fastidiosa
· Καψάλισμα φύλλων με χλωρωτικά τμήματα
· Αποφύλλωση, βραχυγονάτωση, νανισμός
· Ξήρανση σταφυλιών
· Ανομοιόμορφη ωρίμανση κληματίδων (δημιουργία «πράσινων νησίδων»)
· Νέκρωση πρέμνων
ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ ΠΟΙΚΙΛΟΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΛΏΡΩΣΗ - Citrus variegated chlorosis (CVC)
· Τα συμπτώματα είναι περισσότερο εμφανή σε δένδρα ηλικίας 3-6 ετών.
· Φύλλα χλωρωτικές κηλίδες (-Zn), ελαφρά υψωμένες (επάνω), καστανές με κόμμι (κάτω)
· Νέκρωση κορυφών κλαδίσκων & κλάδων
· Μικροκαρπία, πρώιμη ωρίμανση
· Μειωμένη παραγωγή (60- 80%)
· Χρόνια μορφή: καχεκτική ανάπτυξη & νέκρωση κλαδίσκων
· Μέχρι το 2005, στη περιοχή του Sao Paulo το ποσοστό μόλυνσης ήταν 43%.Κάθε χρόνο, περίπου 6 εκατ δένδρα (3%) νεκρώνονται (αξία $120 εκατ)
Xylella fastidiosa
ΞΕΝΙΣΤΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ
· πολύ ευπαθής Ασθένεια κυρίως πορτοκαλιάς (cv Pera )
· ευπαθείς Μανταρίνια: Nova, Forune, Clementine, Ellendale, Wilking ευπαθείς
· Ανεκτικές: Cravo tangerine, Murcott tangor, citron, pummelo, & Red Blush grapefruit.
· Ανθεκτικές: Star Ruby, Marsh seedless grapefruits, Ponkan and Dancy tangerines, satsumas, tangelos, lemons and limes, Rough lemon, Volkamer lemon, kumquats, and Poncirus trifoliate.
.PNG)
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΞΕΝΙΣΤΕΣ
· Καψάλισμα, περίκαυμα, νέκρωση φύλλων (scorch and scald )
· Ασθενής χλώρωση ή καφέτιασμα περιφερειακά στο φύλλο ή στη κορυφή, συχνά με υδατώδη εμφάνιση πριν τη ξήρανση
· Αρχικά σε λίγους κλάδους, μετά καθολικό
· Προσβλημένα τμήματα με στενά χλωρωτικά περιθώρια, εμφανή το φθινόπωρο
· Πρόωρη φυλλόπτωση, νέα φύλλα με δυσμορφίες
· Παραμορφωμένοι καρποί, μίσχοι με έσω και έξω μεταχρωματισμό
· Μη φυσιολογική ανάπτυξη, μάρανση – ξήρανση δένδρου
· Το παθογόνο βακτήριο Xyllela fastidiosa έχει μεγάλο εύρος φυτών ξενιστών µε κυριότερους τους Αμυγδαλιά, Ελιά, Αμπέλι, Πυρηνόκαρπα (Ροδακινιά – Δαμασκηνιά –Κερασιά – Βυσσινιά), Εσπεριδοειδή, Μηδική, Πλάτανος, Βελανιδιά, Πικροδάφνη, Μυρτιά, Αβοκάντο, Αχλαδόμηλο, Βατόμουρα, Πεκάν, Λεύκη, Κουτσουπιά, Πτελιά, Καφεόδενδρο, Κόκκινη Μουριά, Μανόλια, Μελισόχορτο, Δενδρολίβανο και πολυάριθμους φορείς.
· Ασθενής χλώρωση ή καφέτιασμα περιφερειακά στο φύλλο ή στη κορυφή, συχνά με υδατώδη εμφάνιση πριν τη ξήρανση
· Αρχικά σε λίγους κλάδους, μετά καθολικό
· Προσβλημένα τμήματα με στενά χλωρωτικά περιθώρια, εμφανή το φθινόπωρο
· Πρόωρη φυλλόπτωση, νέα φύλλα με δυσμορφίες
· Παραμορφωμένοι καρποί, μίσχοι με έσω και έξω μεταχρωματισμό
· Μη φυσιολογική ανάπτυξη, μάρανση – ξήρανση δένδρου
· Το παθογόνο βακτήριο Xyllela fastidiosa έχει μεγάλο εύρος φυτών ξενιστών µε κυριότερους τους Αμυγδαλιά, Ελιά, Αμπέλι, Πυρηνόκαρπα (Ροδακινιά – Δαμασκηνιά –Κερασιά – Βυσσινιά), Εσπεριδοειδή, Μηδική, Πλάτανος, Βελανιδιά, Πικροδάφνη, Μυρτιά, Αβοκάντο, Αχλαδόμηλο, Βατόμουρα, Πεκάν, Λεύκη, Κουτσουπιά, Πτελιά, Καφεόδενδρο, Κόκκινη Μουριά, Μανόλια, Μελισόχορτο, Δενδρολίβανο και πολυάριθμους φορείς.
Xylella fastidiosa
Γεωγραφική εξάπλωση του Xylella fastidiosa:
.PNG)
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Ο πολλαπλασιασμός του Xf περιορίζεται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, γι’ αυτό τα συμπτώματα που προκαλεί εμφανίζονται πιο έντονα σε περιοχές που επικρατούν ήπιες ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες κατά τη χειμερινή περίοδο. Το βακτήριο μεταδίδεται με δύο (2) τρόπους: 1) Η μετάδοση του σε μακρινές περιοχές επιτυγχάνεται κυρίως από τη μεταφορά μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού και 2) Η μετάδοση σε κοντινές αποστάσεις και από φυτό σε φυτό γίνεται κυρίως δια μέσω του εμβολιασμού και των μυζητικών εντόμων, κυρίως τζιτζικάκια (Cicadellidae), τα οποία μεταφέρουν τα βακτήρια μέσω των μυζητικών μορίων τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του βακτηρίου είναι ότι διαθέτει πολλά στελέχη με εξειδικευμένες προτιμήσεις σε ξενιστές. Σύμφωνα με την ανάλυση φυτοϋγειονομικής επικινδυνότητας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), κλιματικές συνθήκες όπως της Ελλάδας θεωρούνται κατάλληλες για την εγκατάσταση και εξάπλωση του βακτηρίου Xf.
Ο πολλαπλασιασμός του Xf περιορίζεται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, γι’ αυτό τα συμπτώματα που προκαλεί εμφανίζονται πιο έντονα σε περιοχές που επικρατούν ήπιες ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες κατά τη χειμερινή περίοδο. Το βακτήριο μεταδίδεται με δύο (2) τρόπους: 1) Η μετάδοση του σε μακρινές περιοχές επιτυγχάνεται κυρίως από τη μεταφορά μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού και 2) Η μετάδοση σε κοντινές αποστάσεις και από φυτό σε φυτό γίνεται κυρίως δια μέσω του εμβολιασμού και των μυζητικών εντόμων, κυρίως τζιτζικάκια (Cicadellidae), τα οποία μεταφέρουν τα βακτήρια μέσω των μυζητικών μορίων τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του βακτηρίου είναι ότι διαθέτει πολλά στελέχη με εξειδικευμένες προτιμήσεις σε ξενιστές. Σύμφωνα με την ανάλυση φυτοϋγειονομικής επικινδυνότητας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), κλιματικές συνθήκες όπως της Ελλάδας θεωρούνται κατάλληλες για την εγκατάσταση και εξάπλωση του βακτηρίου Xf.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα χημικά μέσα για καταπολέμηση του βακτηρίου Xf όταν εντοπιστεί η προσβολή. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής του είναι η λήψη προληπτικών μέτρων που να αποτρέπουν την εγκατάστασή του. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (φυταρίων, δενδρυλλίων και εμβολίων), η αντιμετώπιση των μυζητικών εντόμων καθώς και καλλιεργητικά μέτρα καταστροφής των ζιζανίων - ξενιστών. Σε περίπτωση εντοπισμού της προσβολής στη καλλιέργεια, συνιστάται καταστροφή όλων των προσβεβλημένων φυτών με κάψιμο. Η Χώρα μας θεωρείται επί του παρόντος (αρχή 2019) απαλλαγμένη από τον εν λόγω επιβλαβή οργανισμό και ως εκ τούτου το Τμήμα Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Δ/νσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του ΥπΑΑΤ στοχεύει στην παρεμπόδιση της εισαγωγής του στο Ελλαδικό Χώρο μέσω των αυξημένων και προσεκτικών φυτοϋγειονομικών ελέγχων φορτίων που έχουν αυξημένο κίνδυνο καθώς και επισκοπήσεων σε φυτείες με ευπαθείς ξενιστές αλλά και σε φυτώρια.
Γεωπονική Θεσπρωτίας: Πέτρος Παναγιώτου Γεωπόνος
Τηλ. επικοινωνίας 2665 028840
geoponikithesprotias@gmail.com
0 Σχόλια